Bài 3 “Tiếng gà trưa” tuổi thơ gắn liền với bà cùng tiếng gà

📝 Phân tích bài thơ “Tiếng gà trưa” – Xuân Quỳnh

1. Giới thiệu chung

• Xuân Quỳnh là nhà thơ nữ tiêu biểu, nổi bật với giọng thơ trữ tình, chân thành và đằm thắm.
• “Tiếng gà trưa” được sáng tác trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, nhưng lại không nói trực tiếp về chiến tranh mà khơi gợi từ tiếng gà – kỷ niệm – tình bà – tình quê.

2. Phân tích nội dung bài thơ

a) Hoàn cảnh bài thơ: người chiến sĩ trên đường hành quân

“Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ…”

Trong hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt, tiếng gà trưa vang lên khiến người chiến sĩ nhớ về quá khứ tuổi thơ, về người bà thân thương.

“Tiếng gà” là âm thanh bình dị, dân dã, gợi cảm xúc ấm áp, thân quen.

b) Ký ức tuổi thơ gắn liền với bà và tiếng gà

“Tiếng gà trưa
Nhắc cháu nhớ về ngày xưa bên bà…”

Tuổi thơ nghèo khó nhưng tràn ngập yêu thương. Người bà hiện lên đầy trìu mến, hy sinh âm thầm:

“Bà vẫn thường bảo cháu
Khi nào góp được nhiều
Bà cho gà đi bộ…”

Hình ảnh đàn gà và tình bà cháu gắn bó khăng khít, trở thành kỷ niệm khó quên trong tâm hồn người cháu.

c) Tình cảm gia đình – cội nguồn của lòng yêu nước

“Tiếng gà trưa
Là tiếng của tuổi thơ
Là tiếng của bà tôi…”

Đằng sau những kỷ niệm tuổi thơ là tình yêu thương, là lý do khiến người chiến sĩ thêm vững vàng trên đường ra trận.

“Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bởi tiếng gà trưa ấy
Bởi tình yêu bà tôi…”

Cảm xúc từ tiếng gà hóa thành động lực tinh thần giúp người chiến sĩ vượt qua gian lao chiến đấu vì quê hương.

3. Nghệ thuật đặc sắc

• Giọng thơ nhẹ nhàng, trầm lắng, nhiều đoạn mang âm hưởng như lời tâm sự.
• Hình ảnh bình dị, gần gũi (bà, đàn gà, quả trứng hồng…), đậm màu sắc nông thôn.
• Cấu trúc lặp đi lặp lại câu “Tiếng gà trưa…” như điệp khúc, gợi mạch hồi tưởng liên tục, đầy cảm xúc.
• Kết hợp giữa hiện tại và quá khứ, giữa chiến sĩ – người cháu, giữa chiến tranh – kỷ niệm, tạo chiều sâu cho bài thơ.

4. Kết luận

“Tiếng gà trưa” là bài thơ chan chứa tình cảm gia đình, đặc biệt là tình bà cháu – thứ tình cảm thiêng liêng, làm nên sức mạnh tinh thần trong mỗi con người. Qua tiếng gà dân dã, Xuân Quỳnh gợi nhắc người đọc về những giá trị giản dị nhưng đầy cảm động của tuổi thơ, quê hương, gia đình và đất nước.